راهنمای جامع: داستانهای سطح بندی شده انگلیسی

راهنمای جامع: داستانهای سطح بندی شده انگلیسی

یکی از مشکلات عصر اطلاعات این است که منابع اطلاعاتی آن‎قدر متعدد و پرشمار هستند که تصمیم‌ گیری را با مشکل مواجه می‌کنند. خیلی‎ ها پس از  مشاوره با افراد مختلف و جستجو در اینترنت، به اندازه ‎ای سردرگم می‎شوند که شروع یادگیری را پیوسته به تأخیر می ‎اندازند و نهایتاً از این کار منصرف می‎شوند.

مسئله تعدد منابع در مورد آموزش زبان انگلیسی، جدی ‎تر از بسیاری زمینه‎ های دیگر است؛ کتاب‌ های بسیار زیادی در بازار برای آموزش زبان وجود دارند، اما اکثر آن‌ها برای استفاده به‌ عنوان خودآموز اصلاً توصیه نمی‌شوند. حتی تعداد زیادی از کتاب ‎هایی که به ‎عنوان “خودآموز” به بازار عرضه شده‎ اند، منابع خوبی برای یادگیری نیستند و استفاده از آن‌ها در یادگیری شما اخلال ایجاد خواهد کرد.

کتاب‌ هایی نظیر انگلیسی در سفر، کتاب‌ های سازمان سمت، بسته‎ی آموزش زبان نصرت و کتاب‌ های مربوط به آزمون‎ های بین‌ المللی زبان، مناسب روش خودآموز نیستند. حتی کتاب‌ های آموزش زبان کلاسی (مانند، سری کتاب‌ های Headway و Interchange) نیز به‌ عنوان منبع اصلی یادگیری زبان در خانه، قابل توصیه نیستند: البته اگر خواستید بیشتر از برنامه‎ روزانه خود مطالعه کنید، می‌ توانید از قسمت‌ هایی از این کتاب‌ ها هم به‌ عنوان منابع ثانوی استفاده کنید، مخصوصاً اگر تصمیم گرفته‌ اید با شخص دیگری یادگیری خود را شروع کنید و ادامه دهید.

یکی از مشکلات عمده‎ این کتاب‎ های کلاسی این است که علیرغم ظاهر جذابشان، بسیار کسل‎ کننده و آزاردهنده هستند، و من با وجود تصمیم جدی برای استفاده از آن‌ها در مراحل مختلف یادگیری خودم، هرگز موفق نشدم بیشتر از ده یا بیست صفحه از این کتاب‎ها را مطالعه کنم و بارها در مقاطع مختلف از ادامه مطالعه آن‌ها منصرف شدم؛ کسی را هم نمی‎شناسم که بدون شرکت در کلاس زبان، توانسته باشد بیشتر از چند درس از این کتاب‎ها را در منزل مطالعه کرده باشد.

پس از چه کتابی باید استفاده کرد؟ توصیه من این است که سری به بازار بزنید و کتاب‌هایی را که با نام “استیج” (یا stage) شناخته می‌شوند بررسی کنید. در این کتابچه‌ ها ، از تعداد مشخصی از کلمات و ساختارها استفاده شده است که در زبان انگلیسی پرکاربرد هستند. کتابچه‌ ها در سطوح مجزا طراحی شده‌ اند که در هر سطح نسبت به سطح قبل، از تعداد کلمات بیشتر و ساختارهای پیچیده‌ تری استفاده شده است و به‌ این‌ ترتیب، مرحله به مرحله به سطح پایانی می‌رسید و آماده می‌شوید تا با متون واقعی و دست‌کاری نشده مثل اخبار و رمان مواجه شوید.

انتشاراتی‎ های متفاوتی اقدام به انتشار این کتابچه‎ها کرده‎اند و هر کدام تعداد سطوح متفاوتی تعریف کرده ‎اند. انتشارات آکسفورد (اکثراً با لهجه بریتانیایی)، انتشارات Macmillan (بیشتر لهجه بریتانیایی)، انتشارات کمبریج (هم آمریکایی و هم بریتانیایی)، انتشارات Black Cat (هم بریتانیایی، هم آمریکایی)، انتشارات Penguin (هم بریتانیایی، هم آمریکایی)….

زمان انتخاب این کتابچه‌ ها دقت کنید که سطحی را انتخاب نکنید که خیلی سخت باشد. برای شناسایی سطح خود، عبارت “Oxford Bookworms Level Tests” را در گوگل تایپ کنید و وارد قسمت کتابچه‎ های سطح‎ بندی شده در سایت رسمی انتشارات آکسفورد بشوید. تست‌ های طراحی شده به شما این امکان را خواهد داد تا سطح خود را با دقت شناسایی کنید.

معمولاً، تست‎ های مشابهی برای تعیین سطح کتابچه ‎های مربوط به انتشاراتی‎ های دیگر وجود دارد که می‌توانید آن‎ها را از طریق جستجو در گوگل پیدا کنید و سطح مورد نیاز خود را مشخص کنید. کافی است عبارتی شبیه عبارت زیر را در گوگل جستجو کنید: “Cambridge/Black Cat/Macmillan Graded Readers Level Test” .

یک روش ساده‎تر این است که با مطالعه صد کلمه از یک صفحه راندوم کتابچه، نباید به بیشتر از 10 کلمه جدید برخورد کنید: البته مشکل این روش این است که اکثر دانشجویان ایرانی لیست لغات زیادی را حفظ کرده‎ اند، که این مسئله باعث ایجاد توهم در برآورد سطح واقعی دانش زبانی می‎شود، پس اگر قبلاً لغات زیادی را به صورت لیست حفظ کرده‎ اید، این روش تعیین سطح برای شما توصیه نمی‎شود.

این کتابچه‌ ها همراه فایل صوتی به فروش می‌رسند که می‌توانید برای تقویت تلفظ و مهارت شنیداری خود از آن‌ها استفاده کنید. برخی کتاب‌ها با لهجه بریتانیایی ضبط شده‌ اند و برخی دیگر با لهجه آمریکایی، که لازم است موقع خرید به این موضوع هم توجه کنید. یادتان باشد که کتابی را بخرید که داستان آن بصورت کلی برایتان جالب است و اگر مثلاً از داستان‎های عاشقانه بدتان می‎آید، داستان عاشقانه تهیه نکنید.

برای رعایت این نکات در هنگام خرید حداقل یک ساعت وقت صرف کنید چون ارزشش را دارد. بهتر است در روزهای اول که کار خود را شروع می‌کنید، هر روز چند صفحه بیشتر از این کتاب‌ها را نخوانید (مگر اینکه از همان ابتدا به‌ قدری از داستان لذت ببرید که گذشت زمان را احساس نکنید).

هر وقت کار خواندن متن تمام شد و لغات مهم را چک کردید، می‌توانید به فایل صوتی کتاب هم گوش بدهید. اگر این کار خیلی سخت است و احساس می‌کنید هیچ چیزی نمی‌ فهمید، نگران نباشید چون با هر کلمه جدیدی که می‌شنوید و درک می‌کنید، مهارت شنیداری شما تقویت می‌شود و به‌ زودی خواهید توانست بدون نگاه کردن به متن، اکثر کلمات فایل صوتی را تشخیص دهید: فراموش نکنید که همیشه در اول کار، تصویر ذهن از زبان دوم بسیار گنگ است.

همچنین، این کتابچه‌ ها معمولاً خلاصه یک رمان یا اثر معروف به صورت داستان هستند که برای آشنایی با ادبیات جهان بسیار مفیدند. یکی از مزیت‌ های این کتابچه‌ ها این است که قالب قصه و داستان برای اکثر زبان ‎آموزان آشنا و جذاب است و حداقل از حیث قالب، نیاز به اطلاعات فرهنگی سردرگم کننده نخواهد بود.

اگر تصمیم دارید انگلیسی را به روش خودآموز یاد بگیرید، توصیه من این است که این کتابچه‌ ها را به‌عنوان منبع اصلی خود در نظر بگیرید: لغات ناآشنا را در فرهنگ لغت انگلیسی به انگلیسی پیدا کنید و تعاریف آن‌ها را همراه با مثال‌ های جالب در یک دفترچه یا یک فایل ورد یادداشت کنید که بتوانید مرتباً مرور کنید تا فراموش نکنید (این کار ضروری است چون زمانی که داستان تمام شد، خواندن چند باره‎ آن ممکن است برای عده‎ ای کسل‎کننده باشد).

حتماً به خودتان قول بدهید که روزی بین پنج تا پانزده کلمه را به این صورت یاد بگیرید: سعی نکنید بیشتر از این تعداد کلمه در روز یاد بگیرید چون با فرض مطالعه حدوداً یک ساعت در روز، یادگیری مثلاً 50 کلمه در روز، کیفیت و عمق کافی را نخواهد داشت.

بعضی از سایت‎ها توصیه می‎کنند که برای شروع یادگیری بهتر است از کتابچه‎ ها و داستان کوتاه‎ هایی که برای کودکان انگلیسی‌ زبان نوشته شده ‎اند استفاده کنید. این کار می‎تواند مفید باشد، اما مشکل این است که این‌ گونه نوشته ‎ها هیچ اصل کلی ‎ای را برای انتخاب کلمات و ساختارها رعایت نمی‎کنند و معمولاً از لغات و گرامر خیلی پیشرفته‎ ای در آن‌ها استفاده می‎شود.

در واقع، تنها مفاهیم این نوشته‎ها ساده هستند و به لحاظ زبانی کنترل زیادی روی آن‎ها اعمال نمی‎شود. حتی اگر این کتاب‎ها برای یک کودک سه ساله نیز تهیه شده باشند، برای شروع یادگیری شما مناسب نیستند، چون بر اساس تحقیقات بچه‌ ها از همان روزهای اول تولد به داده‎ های زبانی عکس‌ العمل نشان می‎دهند: یعنی در واقع، شما سه سال از آن کودک عقب هستید، پس سعی کنید پله‎ ها را یکی‌ یکی طی کنید.

بهتر است خود را به همان کتابچه ‎های داستان محدود کنید که با اصول مشخصی تدوین شده ‎اند. اگر مثلاً در محل کار خود بودید و حوصله ‎تان سر رفت یا اگر احساس کردید با وجود جذابیت داستان، کلمات زیادی برای یادگیری وجود ندارد، می‌توانید برای تنوع سری به این لینک بزنید و از داستان ‎های ساده‎ ای که همراه انیمیشن‎ های جذاب برای بچه‎ ها طراحی شده ‎اند، استفاده کنید. اما باز هم تأکید می‎کنم که منبع اصلی شما (مخصوصاً در اوایل کار) همان کتابچه ‎های سطح بندی شده هستند و نباید خودتان را با منابع مختلف سردرگم کنید.

نکته‎ی مهمی که می‌خواهم اضافه کنم این است که برای سطح الآن خودتان، بیشتر از دو عدد از این کتابچه‌ های سطح بندی شده تهیه نکنید چون اگر تعداد کتاب‌ های شما بیش از تعداد مورد نیازتان باشد، از هر کدام چند صفحه بیشتر نخواهید خواند، که این کار مفید نخواهد بود. یک ضرب ‎المثل آلمانی می‎گوید: “اگر در یک زمان دو خرگوش را دنبال کنید، هیچ کدام را نخواهید گرفت!”

اول، یک کتاب را تمام کنید، بعد کتاب بعدی را بخرید و مطالعه کنید. یک اصل کلی ‎ای وجود دارد به اسم تناقض انتخاب (paradox of choice) که می‎گوید اگر تعداد انتخاب ‎های یک فرد از یک حدی فراتر رود، آن فرد تصمیم خود را به تعویق خواهد انداخت.

مثلاً اگر بدون تحقیق قبلی برای خرید لپ‎تاپ به بازار بروید و با هزاران انتخاب مختلف و قیمت‎ های متفاوت مواجه شوید، احتمالاً از خرید منصرف خواهید شد. این اصل در مورد منابع یادگیری هم صدق می‎کند، پس لازم است انتخاب ‎های خود را محدود کنید و دور و بر خود را با منابع مختلف پر نکنید.

مثال دیگری می‏زنم تا اهمیت این نکته را بیشتر روشن کنم. اگر تاکنون تجربه روشن کردن آتش را داشته‎اید، می‏دانید که نمی‎توانید با یک چوب کبریت مستقیماً یک تکه چوب قطور را آتش بزنید: لازم است اول یک آتش در ابعاد کوچک ‎تر روشن کنید و وقتی آتش به اندازه کافی بزرگ‎ شد، می‌توانید حتی یک چوب خیلی قطور را هم شعله ‎ور کنید. باید اجازه دهید آتش شعله ‎ور شود و نباید آن را با افزودن تکه چوب‏های زیاد خفه کنید.

یادگیری زبان هم تابع همان منطق است، یعنی نباید با جمع ‏آوری منابع مختلف آتش علاقه‎ خود را خفه کنید. اجازه دهید علاقه شما با خواندن کتابچه ‎های سطح‌ بندی شده به مرور زمان شعله ‎ور شود.

در سطوح مبتدی، برای تلفظ و لهجه آمریکایی، تعداد این کتابچه ها محدود است اما در سطوح بالاتر، منابع بیشتری وجود دارند. در مورد لهجه بریتانیایی هم که اساساً منابع در تمامی سطوح بسیار بیشتر است. برای اینکه بدون دردسر و سردرگمی بتوانید کتاب مورد نیاز خود را پیدا کنید، سری به این لینک بزنید: در این لینک، بسیاری از کتابچه ‎ها را می‌توانید با فیلترهای مختلف (گروه سنی، سطح زبان، انتشاراتی، قالب، لهجه و غیره) جستجو کنید و کتاب مورد نظر خود را شناسایی کنید. لیست نهایی کتاب‎ هایی را که در پایان جستجوی خود پیدا می‎کنید یادداشت کنید: تعدادی از آن‎ها را در کتاب ‎فروشی ‎ها پیدا خواهید کرد.

سؤالی که ممکن است مطرح شود این است که آیا کتاب‌ های سطح بندی شده (استیج) جوابگوی تمامی نیازهای ما خواهند بود؟ آیا کتاب و منبع دیگری لازم نیست؟ این کتابچه‌ ها به‌ عنوان منبع اصلی استفاده خواهند شد، اما مسلماً برای صحبت کردن و نوشتن و همچنین توضیح و یادگیری بهتر نکات گرامری به منابع دیگری نیز احتیاج خواهید داشت. اما چند نکته‎ اساسی که باید به آن‌ها توجه کنید:

1- در مورد تأثیر خواندن گسترده متون مختلف بر یادگیری زبان دوم، شواهد عملی فراوان و انکارناپذیری وجود دارد. کتابچه‎ های سطح ‎بندی شده داستان به شما این امکان را خواهند داد که از همان ابتدا بتوانید از این تکنیک فوق ‎العاده موثر (یعنی “گسترده خوانی” یا “extensive reading”) استفاده کنید، بدون اینکه با مراجعات بیش از اندازه به فرهنگ لغت یا مطالعه نکات گرامری مختلف، انگیزه خود را از بین ببرید.

2- سعی کنید از کتابچه ‎ای که در قالب غیرداستانی نوشته شده است استفاده نکنید. مهم‌ ترین و اساسی ‎ترین دلیل کشش، جذابیت و مؤثر بودن این کتابچه‎ ها قالب داستانی آن‌ها است. پس، از خرید کتاب‎ هایی که در مورد اشخاص، شهرها و یا جازبه‎ های توریستی است، خودداری کنید.

3- هدف اصلی کتابچه‎ های داستان این است که لذت خواندن به زبان انگلیسی را بچشید و به صورت طولانی ‎مدت با زبان درگیر باشید. پس زیاد به این فکر نکنید که حتماً باید کتابچه‎ ها لغت جدید داشته باشند. در واقع، اگر بین انتخاب دو سطح مردد هستید، حتماً سطح پایین‎ تر را انتخاب کنید. با مطالعه این منابع در طولانی‎ مدت پایه‎ زبان شما به لحاظ ساختاری و لغوی به صورت ناخودآگاه تقویت خواهد شد و عمق دانش زبانی شما با گذشته قابل قیاس نخواهد بود. با حفظ کردن نکات گرامری و لیست لغات الفبایی، به دنبال دانش تصنعی و غیرمفید که در طولانی‎ مدت هیچ کمکی به شما نخواهد کرد، نباشید.

4- بعضی از کتابچه ‏ها تمرین و سؤالات زیادی در قسمت‎ های مختلف آورده ‎اند که توصیه اکید من این است که هیچ کدام از آن‌ها را انجام ندهید: فراموش نکنید که هدف اصلی این کتابچه ‎ها لذت خواندن داستان و مطالعه‎ طولانی ‎مدت است، نه حل تمرین! این سؤالات و تمرین ‎ها برای استفاده کلاسی (و گاهاً برای راضی کردن برخی خریداران) طراحی شده ‎اند.

5- اگر حتی بعد از چک کردن لغات جدید، یک قسمت را درک نمی‎کنید، آن را با رنگ خاصی هایلایت کنید و ادامه دهید. دانش زبانی شما با ادامه دادن تقویت خواهد شد، نه با درک صد درصد تمامی قسمت‎ ها. بعدها که پیشرفت کردید، با خواندن و فهمیدن قسمت‎ های های‎لایت شده، احساس خوبی به شما دست خواهد داد.

6- متأسفانه، در سطوح ابتدایی تعداد و تنوع این کتابچه ‎ها محدودتر از سطوح متوسط است. بنابراین، ممکن است در شروع یادگیری نتوانید کتاب دلخواهتان را پیدا کنید، اما نباید اجازه دهید این موضوع از انگیزه شما برای استفاده از این منابع ارزشمند بکاهد. در ادامه‎ راه و پیشرفت سطح زبان ‎تان، قطعاً منابع دلخواه خود را پیدا خواهید کرد.

7- لهجه اکثر این کتابچه‎ ها بریتانیایی است و منابع لهجه آمریکایی (مخصوصاً در سطوح ابتدایی) بسیار محدودتر است. اگر مجبور شدید از لهجه بریتانیایی استفاده کنید، اشکالی ندارد. من هم همین مشکل را داشتم و در سطوح بالاتر به مرور زمان تلفظ و لهجه خودم را به آمریکایی تغییر دادم (هرچند منابعی که من استفاده می‎کردم خیلی متفاوت ‎تر از این کتابچه‎ ها بودند و مشکل شما نهایتاً به تلفظ چند لغت محدود خواهد شد، اما به صورت کلی بریتانیایی ‎ها در زمینه تولید کتاب ‎های باکیفیت آموزش زبان بسیار فعال‎ تر از آمریکایی ‎ها هستند).

8- هدف اصلی شما باید خواندن و فهمیدن داستان کتابچه‏ ها باشد و اولویت‏های بعدی شما به ترتیب زیر است: 1- تمرین مهارت‎ صحبت کردن از طریق بازگو کردن داستان، 2- یادگیری لغت و ترجمه، 3- تمرین مهارت شنیداری. یعنی اگر مجبور هستید در یک روز خاص یکی از این اهداف را نادیده بگیرید، بهتر است قید تمرین مهارت شنیداری را بزنید و اگر وقت‎ تان در آن روز واقعاً تنگ است، به ترتیب، یادگیری لغت و بازگو کردن داستان را از برنامه آن روزتان حذف کنید.