مترجم گوگل

من شخصاً اعتقادی به ترجمه ماشینی نداشتم و دید مثبتی هم نسبت به مترجمانی که از مترجم گوگل استفاده می کردند نداشتم. این اعتقاد سالها دوام داشت و با هر بار امتحان مجدد گوگل، اعتقادم قویتر می شد. اشتباهات فاحش ترجمه ماشینی دستمایه جوک های فراوانی شده است. با یک جستجوی ساده می توانید موارد متعدد این اشتباهات گاهاً خنده دار را در اینترنت پیدا کنید.

حدود یک سال پیش، تصمیم گرفتم یک بار دیگر مترجم گوگل را امتحان کنم. نتایج کار به طرز شگفت آوری بهبود پیدا کرده بود. در واقع، به عنوان یک مترجم حرفه ای، می توانم بگویم که کیفیت و دقت مترجم گوگل از اکثریت مترجمان سطح پایین به مراتب بهتر است. حتی می توانم ادعا کنم کیفیت کار مترجم گوگل حداقل از 50 درصد مترجمین سطح متوسط هم بالاتر است. در این نوشته پیشرفت های اخیر گوگل ترنسلیت را ذکر خواهم کرد. همچنین، برای ارائه تصویر بهتر از کیفیت کار گوگل، نمونه ای از ترجمه گوگل را بررسی خواهم کرد.

 

پیشرفت های اخیر

تا سال 2016 گوگل از مدل آماری برای ترجمه ماشینی خود استفاده میکرد. تمرکز مدل آماری بر میزان فراوانی لغات در کنار لغات دیگر استوار است. در اصل، مدل آماری تمرکزی بر کل جمله نداشت و عبارات ها را به صورت قطعه قطعه ترجمه میکرد. نتیجه کار این بود که جملات در اکثر موارد مشکلات عمده از نظر دستوری و معنایی داشتند.

در سال 2016، گوگل به صورت آزمایشی شروع به استفاده از مدل شبکه های عصبی در ترجمه برخی از زبان ها کرد. موفقیت این مدل به اندازه ای چشمگیر بود که این مدل به سرعت در مورد تمامی زبان های تحت پوشش گوگل ترنسلیت استفاده شد.

بر اساس آمار موجود، تا قبل از 2016، مترجمین مجبور بودند بیش از 80 درصد متن را دوباره ترجمه کنند. در واقع، دلیل روشنی برای استفاده از مترجم گوگل وجود نداشت و اکثر مترجمین استفاده ای از گوگل نمیکردند. این در حالی است که در سال 2021، حداقل در مورد زبان های پرکاربرد، مترجمین تنها 10 درصد از ترجمه گوگل را دستکاری میکنند. البته در مورد زبان فارسی، کیفیت کار گوگل نسبتا پایین است.

زبان پایه گوگل انگلیسی است و بجز انگلیسی همه زبانهای دیگر به صورت غیر مستقیم ترجمه می شوند. یعنی اگر مثلاً بخواهید یک متن را از آلمانی به فارسی برگردانید، مترجم گوگل اول متن را به انگلیسی ترجمه می کند و در مرحله بعدی متن انگلیسی را به فارسی تبدیل می کند. این موضوع در برخی موارد باعث افت کیفیت کار می شود.

 

چشم انداز آینده

قطعاً با پیشرفت کامپیوترهای کوانتوم در سال های آینده، کیفیت کار گوگل به ترجمه انسان بسیار نزدیک خواهد شد. اعتقاد من این است که با پیشرفت الگوریتم های هوش مصنوعی و Deep Learning به زودی شاهد ترجمه های بسیار دقیق از گوگل خواهیم بود. بسیاری از مترجمین بازار کار خود را از دست خواهند داد و قسمت عمده بازار 40 میلیارد دلاری ترجمه به سیطره گوگل درخواهد آمد. حتی در شرایط کنونی هم ترجمه ماشینی CUBBITT در زمینه بیان درست معنی جملات در مقالات خبری عملکرد بسیار بهتری نسبت به انسان دارد.

موضوع مهمی که در زمینه مقایسه ترجمه ماشین و انسان باید در نظر داشت این است که معمولاً ترجمه ماشین با ترجمه یک مترجم حرفه ای مقایسه می شود و مترجمین مبتدی و سطح متوسط یا سطح پایین از معادله حذف می شود. این در حالی است که اکثر مترجمین فعال در بازار همین مترجمین هستند. اگر ترجمه ماشینی با ترجمه این مترجم های غیر حرفه ای مقایسه شود، چه بسا ترجمه ماشینی بسیار دقیقتر از ترجمه انسان برآورد شود.

در زمینه ترجمه شفاهی، اگر گوگل یا سایر سرویس های ترجمه ماشینی (نظیر یاندکس، بینگ، سیسترن و غیره) قصد دارند با ترجمه انسان رقابت کنند، می بایست کمک کنند تکنولوژی تشخیص صدا بسیار پیشرفته تر شود. در حال حاضر، در یک جلسه با صداهای محیطی مختلف، تکنولوژی تشخیص صدا عملکرد غیر قابل قبولی دارد و به هیچ عنوان قابل استفاده نیست.

البته، در مورد ترجمه رسمی مدارک، پیشرفت های هوش مصنوعی، فعلاً خللی در کار دارالترجمه های رسمی ایجاد نخواهد. در اصل، کار دارالترجمه رسمی تایید اصالت مدرک در زبان مبدا و ایجاد همان مدرک به زبان خارجی است. بنابراین، جزئیات بسیار مهم هستند و یک اشتباه کوچک ممکن است کل سند را بی اعتبار کند. البته، به اعتقاد من در آینده نچندان دور بازار ترجمه رسمی هم از سیطره ترجمه ماشینی در امان نخواهد بود.

 

استفاده درست از گوگل ترنسلیت

بسیاری از مترجمین سطح متوسط و پایین با دیدن کیفیت کار گوگل در سال های اخیر، کار خود را به گوگل سپرده اند و کمتر خروجی کار را کنترل میکنند. درست است که گوگل در خیلی از موارد می تواند ترجمه مناسب و قابل فهمی ارائه دهد، اما در بسیاری از موارد نیز خروجی کار نامفهوم یا نادرست است.

شاید در مرحله کنونی بهتر باشد به مترجم گوگل به چشم یک ابزار کمکی نگاه کنیم نه یک جایگزین مترجم. گوگل ترنسلیت معمولاً درصد نسبتاً بالایی از متون عادی را به درستی ترجمه می کند. یعنی می توان با یک ویرایش خوب، متن ترجمه شده توسط گوگل را تا حد بسیار زیادی ارتقا داد. در این صورت، زمان صرف شده برای ترجمه کمتر خواهد شد. در مورد شخص بنده، در صورت استفاده از مترجم گوگل سرعت کار حدود 30 درصد افزایش پیدا میکند، هرچند خروجی کار کیفیت پایین تری دارد.

نکته مهمتر این است که استفاده از گوگل انرژی ذهنی که صرف ترجمه می شود را به شدت کاهش می دهد. مترجمان سنتی به ندرت می توانند بیشتر از 5 ساعت در روز ترجمه کنند. بدون استفاده از ترجمه ماشینی، کار ترجمه بسیار سخت و توان فرسا است. اما در صورت استفاده از گوگل ترنسلیت یا هر سرویس هوشمند ترجمه دیگر (مانند اس دی ال)، مترجم می تواند به راحتی روزی 8 ساعت یا بیشتر ترجمه کند. البته، بدون تمرین ویرایش با مترجم گوگل، ممکن است ترجمه عادی ساده تر و کم زحمت تر به نظر برسد. اما به مرور زمان، سرعت کار بیشتر خواهد شد و خستگی ذهنی کاهش پیدا خواهد کرد.

 

نمونه اصلاح شده ترجمه گوگل

در نوشته دیگری به صورت مبسوط توضیح داده ام که ترجمه مترجم گوگل در زمینه ترجمه اصطلاحات و محتوی فرهنگی عملکرد بسیار ضعیفی دارد. اما در این قسمت یک نمونه از ترجمه گوگل را همراه با ترجمه اصلاح شده ارائه خواهم داد تا نکات ذکر شده در بالا روشن تر شود.

متن اصلی:

Your Excellency,

It gives me great pleasure to extend to you my warmest and sincere congratulations on the occasion of the national day of your country – the 141st anniversary of Independence Day.  On this remarkable day of your history, allow me to take this opportunity and reaffirm Britain’s commitment to maintain cordial relations with your country and explore new prospects of cooperation for the benefit of our nations. Excellency, allow me to renew to you the assurances of my highest consideration and to wish you and your country continuous success, peace and prosperity.

Sincerely,

ترجمه گوگل:

عالیجناب،

من بسیار خوشحالم که صمیمانه و صمیمانه تبریکهایم را به مناسبت روز ملی کشور شما – 141 امین سالگرد روز استقلال به شما تبریک می گویم. در این روز شگفت انگیز تاریخ خود ، به من اجازه دهید از این فرصت استفاده کرده و بر تعهد انگلیس برای حفظ روابط صمیمانه با کشور شما و بررسی چشم اندازهای جدید همکاری به نفع ملت های ما ، تأکید کنم. عالیجناب ، به من اجازه دهید اطمینان خاطر عالی خود را برای شما بازگو کرده و برای شما و کشورتان آرزوی موفقیت مستمر ، صلح و سعادت داشته باشم.

خالصانه،

ترجمه اصلاح شده:

عالیجناب،

باعث خوشحالی من است که این روز ملی را در صد و چهل و یکمین سالگرد روز استقلال از صمیم قلب به کشور شما تبریک بگویم. اجازه دهید در این روز بزرگ از تاریخ شما از این فرصت استفاده نمایم و بر تعهد بریتانیا برای حفظ روابط صمیمانه با کشور شما و بررسی چشم اندازهای جدید همکاری به نفع دو ملت، تأکید کنم. عالیجناب، با تجدید احترام، برای شما و کشورتان توفیق مستمر، صلح و سعادت آرزو میکنم.

با احترامات فائقه،