واحد ترجمه: کلمه، جمله، پاراگرف یا کل متن؟
سؤالی که معمولاً برای مترجمین تازه‌کار پیش میاید این است که برای ترجمه متون، چه واحدی را باید در نظر گرفت؟ آیا ترجمه کلمه به کلمه همیشه بد است؟ آیا همیشه جمله بهترین واحد برای تجزیه متن مبدأ و انجام کار ترجمه است؟
در پاسخ به این سؤالات، باید اشاره کرد که فاکتورهای مختلفی وجود دارند که یک مترجم خبره در کار خود به آن‌ها توجه می‌کند. برخی از این فاکتورها به شرح زیر است:
- قرار است چه استفاده‌ای از ترجمه بشود؟
- ماهیت متن مبدأ چیست؟ مثلاً، متن ادبی است یا حقوقی؟
- ابزارهای زبانی برای بیان معنا در زبان مبدأ و مقصد کدام‌اند؟
- هزینه‌ای که برای کار ترجمه در نظر گرفته شده است، چه مقدار است؟
در واقع، یک مترجم خبره واحد یکسانی برای انتخاب واحد ترجمه ندارد و بسته به عوامل و فاکتورهای ذکرشده، هر بار تصمیم متفاوتی می‌گیرد.به طور کلی، بهترین واحد برای هر ترجمه‌ای کلمه است، به شرطی که تطابق معنایی در سطح جمله، بند و متن (و حتی فراتر از آن، یعنی جایگاه این کلمات در بطن فرهنگ و زبان مقصد) نیز رعایت شود. اما این نوع ترجمه بسیار زمان‌بر است و علاوه بر مهارت بسیار بالا در فن ترجمه، نیازمند تسلط کامل بر زبان و فرهنگ مبدأ و مقصد است. بدیهی است که یافتن چنین مترجمی بسیار دشوار و شاید غیرممکن است. در اصل، این نوع ترجمه صرفاً برای پروژه‌هایی تعریف می‌شود که اهمیت راهبُردی برای یک کشور، سازمان یا فرد دارند.
با در نظر گرفتن نکات بالا، اکثریت قریب به اتفاق متون ترجمه‌شده از لحاظ انتخاب واحد ترجمه دچار نقصان هستند، که این مسئله عموماً به عواملی نظیر هدف از ترجمه و صرفه اقتصادی آن بازمی‌گردد. به عنوان مثال، ترجمه متون دانشجویی که بودجه زیادی برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، در سطح حداقلی انجام می‌شوند (یعنی انطباق معنایی جمله‌ها در زبان مبدأ و مقصد). برای ترجمه‌های رسمی و حقوقی باکیفیت، سطح بالاتری در نظر گرفته می‌شود و انطباق در سطح کلمه و همچنین در سطح دستور و معنای جمله رعایت می‌شود.
اگر نیاز به ترجمه فوری دارید، از تیم مجرب ما استفاده کنید.
